SEXUALITY: Η σιωπή της κακοποίησης

Σύμφωνα με στοιχεία του κέντρου ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων των ΗΠΑ, περίπου τρεις στις 10 γυναίκες έχουν υπάρξει θύματα κάποιας μορφής σεξουαλικής, ή φυσικής κακοποίησης από το σύντροφό τους. Παλαιότερες μελέτες μάλιστα, αποκαλύπτουν ότι οι μισές περίπου γυναίκες θα βιώσουν ψυχολογική επιθετικότητα από τον ερωτικό τους σύντροφο κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Σε μια πρόσφατη μελέτη βρέθηκε πως ο συστηματικός έλεγχος για επεισόδια κακοποίησης, όταν διεξάγεται από επαγγελματίες υγείας που οι γυναίκες εμπιστεύονται, δεν έχει τις αρνητικές συνέπειες που πολλοί νομίζουν. 

Η πιθανότητα η γυναίκα να νιώσει άβολα, να παρουσιάσει διαταραχή στο συναίσθημα και στη διάθεση της, ή να αποφύγει την περαιτέρω επαφή με τις υπηρεσίες υγείας είναι πολύ μικρή. Αντιθέτως υπάρχουν σημαντικά δυνητικά οφέλη, τα οποία περιλαμβάνουν από την αποκάλυψη ενός ιστορικού κακοποίησης, μέχρι και των εντοπισμό τρεχόντων επεισοδίων. Σε κάθε περίπτωση η γυναίκα μπορεί να παραπεμφθεί άμεσα για βοήθεια.

Οι ειδικοί μάλιστα τονίζουν ότι η αναζήτηση των σημαδιών της κακοποίησης μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να γίνει με ένα ερωτηματολόγιο στην αίθουσα αναμονής, χωρίς να απευθύνονται τα σχετικά ερωτήματα άμεσα στη γυναίκα. Αυτό μπορεί να δώσει μια σχετική ευελιξία στους επαγγελματίες υγείας, έτσι ώστε να δοκιμάσουν ερωτήσεις και διατυπώσεις και να καταλήξουν στο τι είναι αυτό που πρέπει να ερωτηθεί και πώς, με τελικό στόχο την αποκάλυψη της κακοποίησης. Η προαναφερθείσα μελέτη μάλιστα, βρήκε ότι 6 διαφορετικά εργαλεία μπορούσαν με υψηλή ακρίβεια και αξιοπιστία να αναγνωρίσουν τις γυναίκες που ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Είναι σημαντικό να διεξαχθούν μελέτες που θα διαφωτίσουν τον κατάλληλο τρόπο προσέγγισης της κακοποίησης από τον επαγγελματία υγείας.

Ακόμα και αν δεν είναι ακόμα γνωστή η πλέον αποτελεσματική προσέγγιση της κακοποίησης στα πλαίσια ενός τυπικού ελέγχου σε ένα χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας, κάποιες σχετικές ερωτήσεις του ιατρού στη γυναίκα είναι αρκετές για να περάσουν σε αυτή ένα πολύ σημαντικό μήνυμα. Για να τη διαβεβαιώσουν ότι μπορεί να μιλήσει γι αυτό στον ιατρό της, για να της δώσουν έναν ασφαλή χώρο να το κάνει, για να της δείξουν ότι υπάρχει διέξοδος.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η αποκάλυψη του προβλήματος δεν είναι παρά το πρώτο βήμα. Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρουν σε κάθε γυναίκα ένα σχέδιο δράσης μέσα στο οποίο θα αισθάνεται ασφαλής. Οι οργανωμένες και συνδυαστικές παρεμβάσεις από ψυχολόγο, σύμβουλο και κοινωνικό λειτουργό μπορούν να βοηθήσουν την κάθε γυναίκα να βρει το δρόμο της.

Κάθε κακοποιημένη γυναίκα έχει το δικό της παρελθόν τα δικά της φαντάσματα, καθώς και τις ιδιαίτερης ανάγκες της που καθορίζουν την εξατομίκευση της παρέμβασης. Ο στόχος των παρεμβάσεων δεν πρέπει να είναι μόνο η υποστήριξη της γυναίκας ούτως ώστε να βγει από τη δύσκολη περίοδο που διανύει. Είναι κυρίως η ενδυνάμωση της ώστε να μπορέσει να αποφύγει παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον.

Όταν ο ιατρός της δίνει την ευκαιρία να μιλήσει για αυτό που προσπαθεί καιρό, σιωπηλά να την αφανίσει, είναι ήδη ένα πρώτο βήμα προς την ενδυνάμωση. Ακόμα κι αν δε μιλήσει, γνωρίζει πως υπάρχει η ευκαιρία. Πως η φωνή της έχει δύναμη, πως μπορεί να σπάσει αυτήν την καταστροφική σιωπή

Το άρθρο υπογράφει η Αλεξάνδρα Γυφτοπούλου
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτιδα του
Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών
www.andrologia.gr